(…) Wystawa prezentuje powstały w 2016 roku cykl prac, dla których punktem wyjścia było „12 Kroków AA” – podstawa Programu Wspólnoty Anonimowych Alkoholików. „Kroki” spisane zostały w 1938 roku przez jednego z założycieli Wspólnoty AA, Billa W. Na cykl składa się 14 prac wykonanych na papierze gazetowym (stronice magazynu „Film” z lat siedemdziesiątych) i dużego formatu kartonie.
(…) „12 Kroków AA” powstawał przez mniej więcej rok, wpierw jako zamysł w głowie artysty, potem już na papierze w jego pracowni. Dociekania na ten temat i rozmowy trwały dłużej. Chlanda nie jest uczestnikiem Wspólnoty AA. Można go uznać za przyjaciela AA. Wiedzę i doświadczenia odnośnie tego ruchu czerpał z lektur, z obserwacji oraz z dialogów (rozmów i korespondencji) z jego zaś przyjacielem znającym AA z autopsji.
(…) Jakkolwiek cykl ten to dwuwymiarowe przedstawienia i wyobrażenia, ma on również (jak wszystkie prawie prace Chlandy) charakter przestrzenny, ma swoją dramaturgię i „choreografię”. Składa się z dużego rysunku węglem na kartonie oraz dwunastu, ściśle z nim powiązanych rysunków na podmalowywanych rozkładówkach magazynu filmowego. Winny być oglądane razem, w określonej kolejności i we wzajemnym powiązaniu. Na dużym rysunku widzimy 12 małych „stacji-kroków”, z nimi koresponduje 12 mniejszych „rysunków-kroków” stanowiących większe wyobrażenia poszczególnych „Kroków AA”. Całości towarzyszy jeszcze jeden średnich rozmiarów podmalowany rysunek, stanowiący plan-partyturę całości dzieła, a zarazem lapidarne świadectwo docierania do formy i przesłania całego dzieła Marka Chlandy „12 Kroków AA”, ukończonego w październiku 2016 roku i zaraz potem przekazanego w moje ręce.
[Jaromir Jedliński, zima 2016 – jesień 2017 roku]

